Boek: Wanneer kap jij ermee? 

Tijdens de realisatie van het boek 'Wanneer kap jij ermee?' sprak Isabelle Plasmeijer o.a met: 

- Dick Swaab: Hersenonderzoeker en schrijver van "Wij zijn ons brein" en "Je bent je brein" voor kinderen.
- Greta Noordenbos: Psycholoog op het gebied van eetstoornissen beantwoord: Wat er nodig is om te herstellen? 
- Cees Boerhout: Psychomotoren therapeut beantwoord: Hoe belangrijk is PMT in het herstel bij eetstoornissen? 
- Ron Meijering: Oprichter van twee online platforms voor jongens met eetstoornissen. 
- Scarlet Hemkes: Oprichter van Proud2bme; een online platform waar lotgenoten/bondgenoten terecht kunnen.

Blij was ik dat Scarlet tijd had weten vrij te maken in haar drukke agenda om mij te ontvangen in Leidschendam, waar Centrum Eetstoornissen Ursula gevestigd is.  Samen met Human Concern en Rintveld (Altrecht) is Centrum Eetstoornissen Ursula één van de bekendste en oudste klinieken en behandelcentra in Nederland op het gebied van eetstoornissen. Ik was blij en verheugd om Scarlet te mogen ontmoeten.

Wanneer is het idee ontstaan om Proud op te richten? Nadat ik was afgestudeerd op het onderwerp online hulpverlening bij jongeren hebben Eric van Furth, klinisch psycholoog en behandeldirecteur van Centrum Eetstoornissen Ursula, en ik de website Proud2Bme opgericht. www.proud2bme.nl  Toen we deze in 2009 oprichtten hadden we geen idee dat deze, vier jaar later, de meest bezochte hulpsite in Nederland zou worden.  Vandaag de dag hebben we 13.000 bezoekers per dag en werken er ruim 20 vrijwilligers, waarvan meerdere ervaringsdeskundige, enkele psychologen en diëtisten van het Centrum Eetstoornissen Ursula zelf.

Wat kunnen mensen daar terug vinden of lezen? Dagelijks worden er artikelen en blogs geplaatst over eetproblemen, anorexia, boulimia, eetbuienstoornis, gezond eten, fashion, beauty en lifestyle. Het gaat vooral over jezelf accepteren zoals je bent. De website biedt veel herkenning en erkenning voor mensen met een eetstoornis. Via het forum en de chat kunnen lotgenoten onderling met elkaar in contact komen en ervaringen uitwisselen. Daarnaast kunnen mensen met een eetstoornis steun krijgen van onze ervaringsdeskundigen en professionals.

Wat is jouw persoonlijke doel met Proud2Bme? Het is mijn doel om mijzelf de komende jaren te blijven inzetten en om zo eetstoornissen te voorkomen.

Heb je zelf nog een tip voor mensen die worstelen met een eetstoornis?  De stap naar professionele hulpverlening is moeilijk, dat weet ik als geen ander! Ruim tien jaar heb ik geworsteld met een eetstoornis. Neem jezelf serieus en zoek hulp want je kunt en hoeft het niet alleen op te lossen! 

Hoe komt het dat mensen weinig of géén hulp (durven) nemen? Ik vond vroeger dat je pas naar de psycholoog mocht als je echt iets heel ergs had meegemaakt. Ik had zelf alleen niets ergs meegemaakt dus dan heb ik toch geen recht op hulp? Wat een onzin! Ik heb bijna tien jaar een eetstoornis gehad. Het begon heel onschuldig, zoals bij veel meisjes. Ik wilde een beetje afvallen, terwijl dat eigenlijk niet echt nodig was. Dat sloeg om in anorexia en later werd het boulimia. Ik sprak in die tijd niet veel met mensen over mijn problemen. Ik vertelde mezelf ook dat het wel meeviel. Als het in de media over anorexia ging zag je van die extreem graatmagere meisjes en zo zag ik er toch niet uit? Ik schaamde me en durfde geen hulp te vragen. Had ik mezelf maar eerder serieus genomen. 

LEES OOK DE ANDER INTERVIEWS:

- Dick Swaab: Hersenonderzoeker en schrijver van "Wij zijn ons brein" en "Je bent je brein" voor kinderen.
- Greta Noordenbos: Psycholoog op het gebied van eetstoornissen beantwoord: Wat er nodig is om te herstellen? 
- Cees Boerhout: Psychomotoren therapeut beantwoord: Hoe belangrijk is PMT in het herstel bij eetstoornissen? 
- Ron Meijering: Oprichter van twee online platforms voor jongens met eetstoornissen. 

Isabelle Plasmeijer sprak met Ron Meijering in het kader van Isabelle’s zelfhulpboek "Waneer KAP jij ermee?”.  - 28 januari 2014

Mannen krijgen géén eetstoornis. ONZIN!
Blij ben ik, dat ik de kans krijg Ron Meijer te interviewen voor mijn boek “ik KAP ermee”. In het zelfhulpboek komen verschillende mensen aan het woord. Zij vertellen hun persoonlijke verhaal over hun gevecht tegen hun eetstoornis en hoe ze dit gevecht hebben weten te overwinnen. Middels hun openhartigheid vormen zij een voorbeeld voor andere die kampen met een eetprobleem. Nagenoeg de helft van de mensen in ‘Ik KAP ermee’ is man. Zij hadden last van boulimia, anorexia, binge eating, inverse anorexia of het zogenaamde machismo en het adonis complex aan toe. Voor heren is het gebruikelijker deze laatste termen te noemen. Ron kampte vroeger zelf met anorexia. Het was een verademing iemand te ontmoeten die openhartig en zonder schaamte over zijn ervaringen vertelt.

 “Het heeft me mijn hele jeugd gekost” vertelt Ron. Van zijn 13e tot zijn 19e heeft hij een extreem bewogen periode gekend. Meijering was 13 toen hij met een hartslag van 34 en een eenzelfde gewicht werd opgenomen in het ziekenhuis. De jaren daarna kende hij pieken en dalen. Op en neer ging vooral zijn gewicht, want van binnen zat hij al die tijd in een dal. Af en toe werd Ron ontslagen uit het ziekenhuis en ging hij naar huis. Maar zodra hij niet onder toeziend oog was van professionals dook zijn gewicht naar beneden. “Ik was altijd al anders, ik was het pispaaltje en werd gepest op school”. Niets hielp bij Ron. Tijdens zijn opname in de kliniek hield hij de zusters voor de gek. “Mensen met een eetstoornis zijn hartstikke intelligent. Ik kon iedereen voor de gek houden en mensen om de tuin leiden. Ik gooide mijn eten in de plantenbak zonder dat iemand iets door had.”

 Niks eten en drinken gaf Ron een gevoel van macht, hij voelde zich er prima bij dus waarom zou hij het dan anders doen? Iets dat goed voelt, daar ga je toch mee door? Dat klinkt logisch, maar Ron had vroeger helemaal niet door dat hetgeen waarmee hij bezig was ontzettend slecht was voor zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid.

 “Het omslagpunt kwam pas toen ik op mijn 17e school verliet en ging werken bij een bakker. Voor het eerst kreeg ik complimenten en voelde ik me gewaardeerd door mijn collega’s en mijn baas.” Hierdoor realiseerde Ron zich dat hij zijn eetstoornis helemaal niet meer nodig had. 

 “Het gaat niet om dat rot vreten, het gaat om veel meer” zegt Ron vol overtuiging. Ook vindt Ron dat mensen niet geholpen moeten worden met hun eten, “mensen moeten geholpen worden met het echte probleem. Pas dan zul je ontdekken dat je de eetstoornis niet nodig hebt.”

Ron is komisch en zit vol zelfspot, dat blijkt al wel uit zijn ludieke opmerkingen. Het is mooi om te zien hoe ook hij een zeer moeilijke periode uit zijn leven heeft weten te overwinnen en nu andere helpt en begeleidt. Vanuit zijn passie en missie om het taboe rondom eetstoornissen bij jongens en mannen te doorbreken richtte hij twee online platformen op www.anorexia.nl en www.boulimia.nl  Hier kunnen ouders, professionals maar bovenal jongens zelf terecht met hun verhaal en informatie vinden

LEES OOK DE ANDER INTERVIEWS:

- Dick Swaab: Hersenonderzoeker en schrijver van "Wij zijn ons brein" en "Je bent je brein" voor kinderen.
- Greta Noordenbos: Psycholoog op het gebied van eetstoornissen beantwoord: Wat er nodig is om te herstellen? 
- Cees Boerhout: Psychomotoren therapeut beantwoord: Hoe belangrijk is PMT in het herstel bij eetstoornissen? 
- Scarlet Hemkes: Oprichter van Proud2bme; een online platform waar meiden/jongens/naasten terecht kunnen.

Een eetstoornis, hoe kom je daar vanaf?

Isabelle sprak met Psycholoog Greta Noordenbos in het kader van Isabelle’s zelfhulpboek “Wanneer KAP jij ermee?”  4 februari 2014

Op 29 jarige leeftijd schreef Greta Noordenbos haar proefschrift over eetstoornissen en behaalde daarmee haar doctorstitel. Jarenlang onderzoek en publiceren volgden en hebben ervoor gezorgd dat Greta bekend staat als een van de experts op het gebied van eetstoornissen in Nederland. Zij schreef meerdere boeken over eetstoornissen, de achtergronden, risicofactoren en herstelcriteria. Ondertussen ligt het volgende boek al weer klaar bij de uitgever om gedrukt te worden.

Daar zit ik dan tegenover een vrouw die bijna dertig jaar onderzoek heeft gedaan naar een ziekte die ruim vier jaar (bewust en onbewust veel langer) mijn leven beheerste. Toen ik Greta e-mailde of ik haar mocht interviewen in het kader van mijn zelfhulpboek kreeg ik diezelfde dag nog een e-mail terug en een week later mocht ik haar komen opzoeken op de Universiteit in Leiden. Greta’s motivatie, interesse en de problematiek rondom eetstoornissen kwam voort vanuit de wetenschapsfilosofie en wetenschapsgeschiedenis. Eén van de dingen die haar enorm interesseerden was hoe mensen tot andere inzichten, visies en theorieën kwamen van de werkelijkheid. Die veranderingen noemen ze ook wel wetenschappelijke revoluties.

“Men kan een oude visie, hoe dom en naïef ook, pas loslaten als er een nieuwe en meer overtuigende visie komt die sterker en beter onderbouwd is” aldus Greta Noordenbos

Greta: Vroeger dacht men bijvoorbeeld dat anorexia zou ontstaan door een defecte hypofyse, wat resulteerde in een hypofyse transplantatie. Je verzint het gewoon niet! Daarna zijn er theorieën geweest die stelden dat anorexia ontstond door het hebben van een dominante moeder. Dat idee had tot gevolg dat meiden met anorexia die werden opgenomen hun moeders niet meer mochten zien.

Zo zijn er allerlei overtuigingen geweest die men destijds zag als dé werkelijkheid, maar die later bijgesteld moesten worden om dat ze bij nader inzien niet klopten. Zijn er nog meer van die voorbeelden waar later niets van bleek te kloppen? Greta: Vroeger dachten psycho-analytici ook dat meisjes met anorexia bang zouden zijn voor orale zwangerschap via eten of drinken. In mijn tijd kende ik geen meiden meer die bang waren voor orale zwangerschap, er was immers voldoende seksuele voorlichting en er waren voorbehoedsmiddelen. Maar mensen hadden vroeger geen idee hoe kinderen ontstonden.

Onze waarheden of overtuigingen veranderen dus continu en fluctueren over tijd. Greta: Toen vrouwen zich gingen emanciperen kregen jonge vrouwen de kans om zich te ontplooien en te ontwikkelen, terwijl hun moeders zelf niet die mogelijkheid hebben gehad. Toen dacht men dat anorexia ontstond omdat dochters die gingen studeren zich schuldig voelden ten opzichte van hun moeders die dat niet konden. Elke tijd lijkt wel eigentijdse verklaring voor anorexia te ontwikkelen.

Greta beseft dat herstellen van een eetstoornis veel meer is dan eten en gewicht! Desondanks concentreren veel behandelaars en klinieken zich nog vaak op de reductie van de symptomen: het eten en gewicht. Tot op zekere hoogte is dit ook terecht, maar vanuit de psychologie waar Greta zelf onderzoek naar heeft gedaan concludeerde zij dat het verstoorde eetgedrag vanuit het perspectief van de client niet zozeer het probleem is, maar veeleer als “oplossing” ervaren wordt voor onderliggende problemen zoals gebrek aan zelfvertrouwen, negatieve lichaamsbeleving en moeite hebben met het uiten van emoties.

Tijdens haar onderzoek heeft zij mensen geïnterviewd die leden of geleden hebben aan een eetstoornis en vaak begonnen met extreem lijnen. Greta: Ik hoor het ze nog zeggen: “Hier ben ik wel goed in! Hier ligt mijn kracht, hier heb ik controle over en dit geeft mij  houvast”. Ze leken wel euforisch en dat motiveerde hen om verder te gaan. Alleen de omgeving zag hun extreme lijngedrag als probleem, maar de betrokkene zelf voelde dit  als een “oplossing” en zij had het gevoel op de goede weg te zijn. Hierdoor is het ook zo moeilijk om de eetstoornis los te laten, want dingen die goed voelen wil je niet kwijt. Bovendien zijn mensen bang om hun eetstoornis los te laten omdat ze niet weten wat ze er voor in de plaats krijgen. Ze zijn bang en vragen zich af wie ze zijn zonder de eetstoornis!

Mogen we vaststellen dat het ontstaan van een eetstoornis, zowel anorexia, boulimia, binge eating en alle anderen eetstoornissen bij zowel mannen als vrouwen, voortkomen vanuit dezelfde psychische bron? Oftewel hebben alle eetstoornissen dezelfde onderliggende emotionele oorzaken. Greta: Er zijn meerdere wegen naar Rome en dus zijn er ook meerdere aanleidingen voor het krijgen van een eetstoornis, maar daarin zijn wel degelijk overeenkomsten tussen de verschillende eetstoornissen.

“Vanuit de psychische kant is de grootste gemeenschappelijke deler het gebrek aan eigenwaarde, een laag zelfbeeld en negatieve lichaamsbeleving.” Greta Noordenbos

Greta: Vooral bij vrouwen zijn die laatste twee onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vrouwen vinden zichzelf niet mooi, te dik, ze willen afvallen en ze hebben een enorm negatieve lichaamsbeleving. Een ander belangrijk component is de moeite die mensen hebben met het omgaan van emoties. Emoties heeft iedereen, maar waar het met name om gaat is het herkennen van de emoties het accepteren en het uiten daarvan. Bij anorexia worden veel emoties onderdrukt en niet geuit.

“Het onderdrukken, negeren en vermijden van emoties is de gemeenschappelijke deler en een zeer belangrijk component bij het ontwikkelen van alle eetstoornissen." Greta Noordenbos

Door het ontbreken van een vaardigheden, inzichten en tools om met deze emoties om te gaan vluchten mensen in een eetstoornis. Herkenbaar! Greta: Enerzijds omdat het vanuit thuis niet geleerd is om hiermee om te gaan en anderzijds omdat het onvoldoende ontwikkeld is in onze jeugd of op school. Wat je dan ziet is dat het eetgedrag wordt gebruikt om de emoties te dempen (anorexia) of te ontladen gevolgd door compensatie gedrag(boulimia), of te ontladen en eetbuien zonder dat er sprake is van compensatie gedrag (binge eating). 

Het gaat om de emoties! Wat een verademing om Greta dat te horen zeggen. Gelukkig nog iemand die verder kijkt dan de hoeveelheid boter op iemands brood! Dat is inderdaad het kernaspect en dat is wat ten grondslag ligt aan elke eetstoornis. Hoe kunnen we dan het beste leren omgaan met al die emoties die ons te pas en te onpas om de oren vliegen? Greta: In de vertaling naar de behandeling is het belangrijk om heel veel aandacht te besteden aan emotie regulatie. Natuurlijk ook aan beter eten, maar als je die emotie regulatie en de lichaamsbeleving niet verbetert dan heb je een heel groot risico dat mensen weer terugvallen.

Wat zijn de kenmerken van mensen die emoties willen dempen of juist willen ontladen in eten?
Greta: Het gaat om gevoelige mensen en tragisch genoeg is er vaak sprake van een ouder of zusje in het gezin met ernstige problemen, of een ouder die zelf verdrietig of depressief is en nare dingen heeft meegemaakt, zoals bijvoorbeeld een oorlogstrauma. Het overlijden van een van de ouders kan ook een aanleiding zijn. Wat ik zag dat er veel jonge mensen die later een eetstoornis kregen voor hun ouder gingen zorgen.

Wat voor gevoel bracht dit ‘parentificatie gedrag’ bij die kinderen teweeg? Greta: Wat ik regelmatig tegenkwam tijdens mijn onderzoek was dat deze kinderen thuis alles bij elkaar probeerden te lijmen, iedereen wilden ontzien en het zonnetje in huis wilden zijn.

Wat voor situatie ontstaat er dan? Greta: Mensen die iedereen willen ontzien vertellen zelf niet over hun problemen of nare ervaringen tegen hun vader en moeder. Als ze van school komen dan doen ze alsof alles goed gaat en daardoor leren ze hun diepere emoties binnen te houden. Een jonge vrouw met anorexia vergeleek zichzelf met een ei.

“Ik ben een ei! Wat ik laat zien aan de buitenwereld dat is die harde schil, de buitenkant. Dan komt er het eiwit en pas daarna komen we bij de dooier, maar die laat ik niet zien, die is diep verborgen, dat zijn mijn diepe innerlijke emoties.” 

Greta: Bij een gezonde ontwikkeling krijgt het kind aandacht van de ouders en wordt het kind gesteund. De aandacht gaat dus van de ouders naar het kind, maar bij parentificatie is het andersom en gaat de aandacht van het kind naar de ouders. Dit is dus volledig omgekeerd. Daardoor krijgt het kind zelf onvoldoende aandacht, en dat is op den duur niet gezond.  Het gaat hier niet per definitie om emotionele verwaarlozing, want dat zou betekenen dat ouders het bewust doen, maar het gebeurt vaak onbewust doordat ouders zelf ook met grote problemen worden geconfronteerd.

Het krijgen van een eetstoornis, alcohol of drugsverslaving of een andere verslaving komt mijn inziens voort uit een bepaald gemis, een tekort en zodoende hebben we die andere dingen nodig om dingen te onderdrukken of te verdoven, hoe kijkt u daar als onderzoeker en psycholoog tegen aan? Greta: Ja, het gaat inderdaad over iets niet hebben of tekort te komen. Het is niet meteen emotionele verwaarlozing te noemen, want dat zou een actieve daad van ouders zijn die hun kind bewust niet met emoties leren omgaan. Maar doordat ouders zelf grote problemen hebben of ziek zijn, kunnen ze onvoldoende aandacht aan hun kinderen geven.  

Onze ouders hebben wellicht ook niet geleerd om met emoties om te gaan? Greta: Het is triest voor beide partijen, voor zowel de ouder als het kind. Ik heb ouders ontmoet die het verschrikkelijk vonden om te zien dat hun eigen kind aan de drugs verslaafd was, of te zien dat hun kind aan een eetstoornis leed. Deze ouders waren vaak zelf ook slachtoffer door allerlei nare dingen die ze hebben meegemaakt waardoor ze zelf ook beschadigd zijn.

Greta: Het laatste wat we mogen doen is met een beschuldigende vinger te wijzen naar de opvoeders, zeker als het een ouder betreft die alleen zorg moet dragen voor de opvoeding van het kind. Van de mensen die ik heb mogen interviewen vertelde 10% dat ze een vader of moeder hadden gehad die in een concentratie kamp of jappenkamp hadden gezeten. Dergelijke trauma’s en gebeurtenissen werden binnen het gezin niet besproken. Het kwam niet aan de orde, het was veel te beladen, veel te gevoelig, maar kinderen voelden wel die spanning en wisten dat hun ouders verschrikkelijke dingen hadden meegemaakt. Dus leren deze kinderen hun emoties te uiten tegen hun ouders? Greta: Nee, in dit geval leren ze dat niet. Ze leerden hun eigen emoties juist binnen te houden en niet te uiten omdat ze hun ouders wilden ontzien!

Hoe kunnen we als maatschappij, maar met name als ouders, opvoeders, leraren, vertrouwenspersonen en andere voorbeelden een bijdrage leveren aan die emotie regulatie? Wat zou er preventief kunnen worden gedaan? Greta: Er moet veel vroeger, al op school, aandacht komen voor kinderen die emotioneel te kort komen of verwaarloosd  worden. Alle mensen en vooral kinderen hebben emotionele behoeftes; ze willen graag dat iemand aan hen vraagt: Hoe gaat het nu met jou? Hoe voel jij je? Hoe gaat het op school? Kun je dit wel aan, of trek je het wel? Dat geldt zeker voor kinderen die zich zorgen maken over hun ouders en hun eigen emoties voor hun ouders verborgen houden.

Zouden we zo een eetstoornis kunnen voorkomen? Greta: Emotie leren reguleren is heel erg belangrijk en als we dit tijdig doen en daarnaast werken aan verbetering van de eigenwaarde en het zelfvertrouwen en verbetering van de lichaamsbeleving kunnen we mogelijk voorkomen dat ze hun eetgedrag kiezen als manier om hun emoties te vermijden of te dempen.

LEES OOK DE ANDER INTERVIEWS:

- Dick Swaab: Hersenonderzoeker en schrijver van "Wij zijn ons brein" en "Je bent je brein" voor kinderen.
- Cees Boerhout: Psychomotoren therapeut beantwoord: Hoe belangrijk is PMT in het herstel bij eetstoornissen? 
- Ron Meijering: Oprichter van twee online platforms voor jongens met eetstoornissen. 
- Scarlet Hemkes: Oprichter van Proud2bme; een online platform waar meiden/jongens/naasten terecht kunnen.

Agressie en woede uiten helpt bij het overwinnen van je eetstoornis!

Isabelle sprak met Cees Boerhout, bewegingswetenschapper en psychomotorisch therapeut in het kader van Isabelle’s zelfhulpboek “Wanneer KAP jij ermee?” 24 februari 2014.

Conclusie van het gesprek met Cees:

- Agressie moet geherwaardeerd worden: Het is niet alleen negatief maar heeft ook een constructieve betekenis.

- Agressie is een relationeel gegeven: Benader de agressie altijd in de context waarin het betekenis heeft vanuit het verleden, heden en de toekomst en leer het uiten in interactie met anderen.

- Leer functioneel agressie loslaten zowel lichamelijk als verbaal: Verantwoordelijk leren omgaan met de bokszak en andere attributen welke je helpen agressie te reguleren.

"De mens is geboren met het vermogen en het verlangen om van het leven te genieten, plezier te hebben en voldoening te halen uit dingen. Mensen verlangen naar zingeving en verbondenheid met anderen. Ieder mens heeft de aangeboren drang om wat potentieel aanwezig is te vervolbrengen" - Isabelle Plasmeijer

Sinds 2000 is Cees gespecialiseerd in eetstoornissen en al ruim zes jaar doet hij bij Lentis Groningenpromotie-onderzoek rond het thema Psycho Motorische Therapie (PMT) en agressieregulatie bij eetstoornissen, in samenwerking met het Rob Giel Onderzoekscentrum van het UMCG en met Amarum in Zutphen. Had ik maar eerder geweten dat agressie een schone zaak is en dat vloeken gezond kan zijn. Dan had ik vaker ‘bek dicht of kutzooi’ geroepen! “Het zit niet in onze cultuur en tijdens eetstoornis behandelingen wordt er ook nog maar weinig aandacht besteed aan agressie regulatie. Zeker bij vrouwen heerst er nog een taboe om emoties als woede te uitenVrouwen zouden dat zogenaamd niet mogen waardoor het onderhuids gaat.

De angst speelt een grote rol in het wel of niet uiten van emoties zoals irritatie, wrok, of woede. Mensen zijn bang om de controle te verliezen, weten niet hoe een andere zal reageren op hun boosheid en zijn bang zelf verlamd te raken in plaats van te vluchten of te vechten. Dat is de natuurlijke reactie van  mensen wanneer zij zich bedreigd voelen. Dit wordt ook wel Flight, Fight or Freeze genoemd”. (Betekenis: Vluchten, Vechten of Bevriezen*)

Studies tonen aan dat woede de meest significante onderliggende emotie is die bijdraagt aan het ontwikkelen van een eetstoornis 

In 2000 kwam Cees Boerhout bij Lentis op een kliniek in Zuid Laren te werken. Hier werden mensen
met  persoonlijkheidsstoornissen en eetstoornissen voor een langere periode opgenomen en behandeld. “Mensen met borderline hebben vaak ‘korte lontjes’ en die cliënten hebben me uitgedaagd en getest. Ondanks dat dit moeilijk was heb ik wel geleerd om met mijn eigen agressie huishouding om te gaan. Ik realiseerde mij dat het heel erg belangrijk is om goed om te kunnen gaan met agressie en daarom wilde ik dit in mijn therapie gaan toepassen. Door het toepassen van een module agressieregulatiekwam ik er achter dat lichamelijke expressie bevrijdend werkt voor mensen met een eetproblematiek. Mensen met eetstoornissen vinden het namelijk erg moeilijk om met boosheid, ergernissen, woede, frustratie, onmacht, jaloezie en concurrentie om te gaan. Ook emoties welke spanning of machteloosheid veroorzaken, waardoor je met spullen wilt gaan gooien, zijn emoties waar mensen met eetstoornissen moeilijk mee om kunnen gaan. Bovendien zagen zij deze emoties als iets heel negatiefs.

Emoties zijn een lichamelijk fenomeen, zodoende is PMT heel geschikt voor agressie regulatie . PMT is een vorm van therapie waarbij de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag aangrijpingspunten zijn van observatie en behandeling. Eerst moeten cliënten zich bewust leren zijn van lichaamssignalen. Bij agressie doorloopt het lichaam de zogenaamde aanvalscyclus waardoor lichaams-signalen meteen hun werk gaan doen. Je maakt hormonen aan, je wordt warm, gaat rillen, je spieren spannen zich aan en bent ‘ready for action’ (klaar voor actie)”.

Agressie definiëren we als een actie, het gedrag dat voortkomt uit boosheid-gerelateerde emoties, gedachten en impulsen. De boosheid kent gradaties van lichte irritatie tot hevige woede. De uitdaging is dit op tijd en goed gedoseerd te uiten in realtie tot anderen. De inhoud van gedachten kan heel veroordelend zijn. Mensen met eetstoornissen hebben vaak onterecht kritische en bestraffende gedachten over zichzelf en over het lichaam.

Door meting van het effect van de module agressieregulatie constateerde Cees dat PMT oude en verdrongen emoties makkelijker en sneller omhoog haalt. Bovendien leren mensen tijdens de oefeningen op een constructieve manier met emoties en gedachten om te gaan en tot functionele expressie te komen. “Mensen leren op een veilige manier hun woede los te laten waardoor ook de relatie met eten verbetert. Door het onderzoek proberen we dat verder te onderbouwen.” 

Mensen met anorexia hebben last van het vasthouden van woede en het op zich zelf richten van woede. “Mensen met boulimia zijn geneigd woede te voelen die op anderen gericht is en zij kunnen ook heel impulsief op anderen reageren terwijl anorexia patienten die woede vooral naar zichzelf toe voelen. In beide gevallen is expressie het probleem en dat uit zich in allerlei eetgestoorde gedragingen”. 
 

De eerste vragen die Cees mensen stelt die hij behandelt is wat ze verstaan onder agressie en of zij verband zien tussen agressie en de eetstoornis., “ Ik vraag of ze hetgeen wat ze zichzelf en hun lichaam aandoen geweld mogen noemen, waarop uiteindelijk bevestigend geantwoord wordt ook al voelt het vaak niet zo Want weinig of slecht eten, compensatie gedrag zoals overmatig sporten, laxeren en braken zijn toch heel schadelijk en destructief naar het eigen lichaam toe? Een eetstoornis is een van de meest schadelijke en agressieve psychische ziektebeeld met hoge kans op sterfte”. 

Bij binge eating speelt de emotie woede een significante rol, die zich vaak voorafgaand aan de eetbui aandient. Ook bij anorexia en boulimia speelt woede een zeer belangrijk rol in relatie tot de eetstoornis.

‘Mensen richten het geweld op zichzelf. Ze hebben het niet verdiend, maar toch vinden ze zelf dat ze het wel verdiend hebben. Mensen met anorexia, die woede vaak op zichzelf richten, zullen de emotie woede zelf niet altijd herkennen en alleen ervaren als spanning. Mensen met anorexia leggen ook een verbod op het voelen van woede. Ze mogen die niet voelen, omdat het geen positieve eigenschap en emotie is. De vraag die ik stel is of er ook positieve agressie bestaat. Ik krijg dan vaak ‘néé’ te horen, want agressie wordt geassocieerd met verbaal of non verbaal geweld. Agressie betekent in onze cultuur veelal ruzie maken, schelden of slaan”.

Cees legt aan de cliënten uit dat er ook sprake is van constructieve agressie en woede die we zelfs nodig hebben. “Agressie betekent letterlijk ‘gaan naar’, dat je opstaat en ergens op af durft en kunt te stappen. Het is meer dan assertiviteit. Als mensen komen we allemaal obstakels tegen of komen in situaties terecht die ons hinderen en belemmeren om onszelf te realiseren. Soms moet je dan boos worden en jezelf verbaal uitte door te zeggen: Ga weg, aan de kant, ik wil niet dat je mij pest of te dicht bij komt. Materialen als ballen, stokken, stootkussens, drums kunnen een symbolische berekenis krijgen als expressiemiddelen. Een bal die weggemept wordt kan als een afrekening voelen met een pestervaring en tegelijk eigen kracht laten voelen, waarover iemand destijds niet kon beschikken uit onmacht.”

De oefening van “gecontroleerde toenadering” van de Amerikaanse therapeut Pesso kan hierbij helpen. Cliënten leren hier verbaal en non verbaal hun grens voelen en aangeven tot hoe dichtbij de ander fysiek mag komen. Je leert adequaat uiten wat je denkt en voelt, en zo leer je duidelijker jouw grenzen aangeven. “Tot hier en niet verder, nu is het genoeg geweest, ik ben er helemaal klaar mee!”

Cees gaat bewust over de grens heen van zijn cliënten en gaat pas terug als de cliënt duidelijk laat zien of zegt waar zijn/haar grens is. “Kijk maar boos, niet lachen, want dan lijk je het niet serieus te nemen en blijf ik staan. Mensen denken ‘ga weg man’ en ondertussen bevriezen ze waardoor ze slachtoffer zijn van de situatie. Weggaan en vluchten is niet per definitie een blijk van zwakte, het is juist een blijk van kracht. Want daarmee geef je ook een grens aan”.

Het is een misverstand dat PMT alleen een non verbale therapie is. Voorafgaand tijdens en na afloop wordt er uitgelegd wat mensen gaan doen en waartoe het dient. “Als je werkt met agressie dan moet je goed zorgen voor opbouw en afbouw van agressie, want je kunt mensen niet opgefokt de deur uit laten lopen”.

Er is in onderzoek een duidelijk connectie gevonden tussen overgeven en omgaan met boosheid en woede. “Dat we op die manier woede proberen te reduceren vinden we ook terug in ons taalgebruik. Als we boos of gefrustreerd zijn op iets of iemand dan zeggen we: ‘het is om van te kotsen’. Wat we eigenlijk bedoelen is dat het we er doodziek van worden, iets walgelijk of vreselijk vinden. Als we boos zijn dan moeten we ons ‘gal spuwen’ en als we iets erg of afschuwelijk of smerig vinden dan zeggen we dat we over ons ‘nek’ gaan.”

Mensen met anorexia zijn goed in het vasthouden van woede. “Iets wat je heel lang vasthoudt moet er een keer uit en dus is het logisch dat je gaat compenseren, bijvoorbeeld door overgeven (boulimia) want overgeven werkt op korte termijn woede reducerend. Daarna kan het juist weer meer zelfverwijt opleveren. Vasthouden leidt tot stapelen. Bewegingsonrust wat resulteert in extreem bewegen, laxeren en ander compensatie gedrag is kan ook een vorm van woede reductie zijn.

Wat mensen verbaal niet kunnen uiten komt non-verbaal tot uiting!

Sommige mensen moeten leren om hun emoties te beheersen en onder controle te houden. Terwijl mensen met een eetstoornis juist het tegenovergestelde zouden moeten doen en dat is hun angsten, woede en gerelateerde gedachten en gevoelens juist los laten. Zij hebben technieken en tips nodig om emoties te uiten in plaats van  binnen te houden. “Binnenvetters en mensen die dingen opkroppen hebben daarom ook veel baat bij psycho motorische therapie. Basisvormen van expressie zijn stoten, stampen en stemgebruik, waarbij we letten op houding en gezichtsuitdrukking.
Bij Bewegingswetenschappen RUG zijn we een meetinstrument aan het ontwikkelen voor de kracht die iemand gebruikt bij fysieke expressie, een soort gedragsmaat voor agressieregulatie. Het heet de ‘Methode voor Stamp-Stoot-Stem’ en daarover kun je een publicatie tegemoet zien.

Met onderzoek proberen we aan te tonen dat PMT  belangrijk kan bijdragen aan het herstel van eetstoornissen. PMT werkt bevrijdend en empowerend”. - Cees Boerhout
 

LEES OOK DE ANDER INTERVIEWS:

- Dick Swaab: Hersenonderzoeker en schrijver van "Wij zijn ons brein" en "Je bent je brein" voor kinderen.
- Greta Noordenbos: Psycholoog op het gebied van eetstoornissen beantwoord: Wat er nodig is om te herstellen? 
- Ron Meijering: Oprichter van twee online platforms voor jongens met eetstoornissen. 
- Scarlet Hemkes: Oprichter van Proud2bme; een online platform waar meiden/jongens/naasten terecht kunnen.

Voor mensen die willen nalezen wat PMT kan betekenen kan ik verwijzen naar 2 artikelen:

1. Boerhout C., Busschbach, van J.T., Wiersma, D., & Hoek, H.W. (2013).  Psychomotor therapy and aggression regulation in eating disorders. Body, Movement and Dance in Psychotherapy. 8, 241-253. Klik op het plaatje hier rechts om het volledige artikel te lezen.

2. Boerhout, C. & Weele, K. van der (2007). Psychomotorische therapie en agressieregulatie; een pilotonderzoek. Tijdschrift voor Vaktherapie, 2, 11-19. KLIK HIER

Bron/literatuurlijst:

Truglia, E., Mannucci, E., Lassi, S., Rotella, C. M., Faravelli, C., & Ricca, V. (2006). Aggressiveness, anger and eating disorders: A review. Psychopathology, 39, 55-68.

Engel, S. G., Boseck, J. J., Crosby, R. D., Wonderlich, S. A., Mitchell, J. E., Smyth, J. et al. (2007). The relationship of momentary anger and impulsivity to bulimic behavior. Behaviour, Research and Therapy, 45, 437-447.

Fox, J. R. E. & Power, M. J. (2009). Eating disorders and multi-level models of emotions. Clinical Psychology and Psychotherapy, 16, 240-267. 

Arcelus, J., Mitchell, A. J., Wales, J., & Nielsen, S. (2011). Mortality rates in patients with anorexia nervosa and other eating disorders. A meta-analysis of 36 studies. <em>Archives of General Psychiatry</em>, 68, 724-731.

Hoek, H. W. (2006). Incidence, prevalence and mortality of anorexia nervosa and other eating disorders. Current Opinion in Psychiatry, 19, 389-394.

Isabelle sprak met Dick Swaab, hersenonderzoeker en bekend van het boek "Wij zijn ons brein", in het in het kader van Isabelle’s zelfhulpboek “Wanneer KAP jij ermee?” 10 juli februari 2014.

Conclusie van het gesprek met Dick Swaab:

- Er is geen verschil tussen onze geest en ons brein: De geest is het product van het werkende brein. Alles begint in onze bovenkamer, zowel ons gevoel, onze emoties, onze ziektes, aandoeningen en stoornissen. 

- Eetstoornissen ontstaan al tijdens de bevruchting: Dat noemen ze ook wel genetische aanleg. Tijdens de bevruchting, toen jij gecreëerd werd, had jij 60% kans op boulimia en 50% kans op anorexia. 

- De meeste stoornissen komen tot uiting in de pubertijd: Veel hersenziektes komen tot uiting in de pubertijd en dat komt omdat de geslachtshormonen een grote verandering teweegbrengt in het functioneren van het brein. 

Waarom schaamde jij je zo en waar diende jouw schaamte voor, vroeg Dick Swaab aan mij.

Tja … waarom schaamde ik mij eigenlijk? Ik schaamde mij echt heel erg. Dat ik er nu zo openlijk over durf te praten vind ik ook heel erg stoer van mijzelf. Vroeger durfde ik er niet eens iets over in mijn dagboek te schrijven. Want stel je voor dat iemand mijn dagboek zou vinden en zou gaan lezen? Dat is toch merkwaardig, dat leest toch niemand zegt Dick Swaab tegen mij. Ja dat klopt, maar de gedachte dat iemand het in die tijd zou vinden boezemde mij angst en een raar soort schuldgevoel in! Ik schaamde mij kapot, want wie kotst zijn eten nu moedwillig uit?

| Schaamte en schuld ontstaan wanneer we iets denken of doen waarvan we weten dat het eigenlijk niet zo hoort. Deze gevoelens zorgen er ook voor dat we sociaal en maatschappelijk gewenst gedrag blijven vertonen en onderdeel willen blijven vormen van een groep. Deel uit maken van en groep is veilig, het beschermt ons en de kans om te overleven is groter wanneer we onderdeel uitmaken van een groep. Het zijn deze oer-emoties en gedragingen die ons vroeger én vandaag de dag nog steeds beschermen. Frans de Waal, hoogleraar Psychologie  |

Inderdaad, je deed iets wat slecht is voor het overleven, en de
juiste automatische reactie daarop van het brein is schaamte. Dick

Hersenziektes en schaamte gaan vaak hand in hand. Zo vertelt Dick Swaab mij dat er in China nog het taboe heerst om “problemen”, oftewel een psychiatrische diagnose, te hebben. Vanwege dit taboe worden mensen dus ook niet behandeld voor hun psychische problemen. Mensen gaan niet eens naar de doktor en het aantal suïcides is dan ook drie keer zo hoog, per hoofd van de bevolking, dan hier in Europa.

Kan het huidendaagse schoonheidsideaal de boosdoener zijn vraag ik aan Dick Swaab.

Ik geloof niet dat het hedendaagse schoonheidsideaal de eetstoornis veroorzaakt. Ik ken een meisje dat al heel haar leven blind was en in haar pubertijd een eetstoornis kreeg. Terwijl zij niet eens wist wat het schoonheidsideaal was en hoe het er uit zag, want zij kon immers niet zien! Dus media en plaatjes in magazines kunnen je gevoel over het “ideale schoonheidsideaal” wel bevestigen maar zijn niet de oorzaak van eetstoornissen. De dunne modellen in de mode industrie zijn ook niet het slachtoffer van dit ideaal. Ze hebben een eetstoornis, zijn extreem mager en ze worden vervolgens door deze industrie geselecteerd omdat de kleding nu eenmaal beter staat op die magere lichamen.

Wat denk jij zelf vraagt Dick Swaab aan mij.

Bij mij kwam de eetstoornis van binnenuit en werd die inderdaad niet veroorzaakt door de media of de mode industrie. Het was een soort van eenzaam en onbestemd gevoel wat ervoor zorgde dat ik mijn ‘kicks’ wel moest halen uit iets anders: afvallen en sporten. Echter werkte de mode industrie en alle plaatjes in magazines wel heel erg stimulerend en bevestigde en voedde mijn eetstoornis. Ik dacht “Zie je wel ik hoor er ook zo uit te zien gezien: dun, slank en met hier en daar wat zichtbaar uitstekende botten, dat is mooi.” Daardoor gingen ook mijn schuldgevoelens weg, want ik had het idee dat lijnen normaal was en dat ik er nu eenmaal ook zo hoorde uit te zien. Dat is een mooi verhaaltje achteraf zegt Dick "maar je schuld en schaamte verdwenen niet, want je durfde er niet over te praten. Het brein is een meester in het maken van verhaaltjes om achteraf je gedrag of gevoelens te rechtvaardigen. Dat wil echter allerminst zeggen dat het correcte verklaringen zijn." 

“Ons brein lijkt op een computer, we krijgen informatie binnen en filteren, verwerken en slaan het vervolgens op of we deleten het. Het grote verschil tussen ons brein en een computer is dat een computer niet de wil heeft om te overleven en zich voort wilt planten”. Dick Swaab

Sommige maken een verschil tussen de psyche en het brein, maar wat is nu het verschil vraag ik aan Dick Swaab.

Er is helemaal geen verschil Zegt Dick Swaab. De geest is het product van het werkende brein. Alles begint in onze bovenkamer, zowel ons gevoel, onze emoties, onze ziektes, aandoeningen en stoornissen. 

Een eetstoornis kan toch geen hersenziekte zijn want ik ben er zelf vanaf gekomen vertel ik Dick Swaab.

Scans tonen aan dat het brein verandert is bij eetstoornissen. Natuurlijk kun je er vanaf komen, ook als het een hersenziekte is, want het brein kun je op alle mogelijke manier beïnvloeden. Cognitieve therapie, specialistische ondersteuning en familie therapie werken vaak goed. Je moet bij het kijken naar effecten van de verschillende behandelingen ook rekening houden met het natuurlijk beloop van ziekten. Boulimia fluctueert met het seizoen: de symptomen zijn veel minder erg in de zomer en het ernstigste in de winter, dus je moet een therapie altijd vergelijken met de juiste controles. Verder genezen eetstoornissen ook vaak spontaan.

“Mijn vader vertelde mij al vroeg in mijn carrière dat er twee soorten ziektes zijn. De eerste gaat vanzelf over en de tweede kun je toch niets aan doen! Dat is een goede leidraad geweest voor mij”. Dick Swaab

Ze zeggen weleens dat het moment van baring invloed heeft op het wel of niet krijgen van een eetstoornis? Klopt dit vraag ik aan Dick Swaab? 

Er is inderdaad een relatie met het beloop van de baring Als een moeder in verwachting is dan groeit het kind enorm. De moeder kan niet meer dan 15-18% van haar stofwisseling aan het kind geven. Op een gegeven moment kan de moeder niet meer genoeg brandstof (glucose) aan het kind geven en dat is het signaal voor de hersenen van het kind om die baring op gang te zetten. Je ziet bij vrouwen die in de volwassenheid eetstoornissen hebben dat zij veel vaker dan normaal  een moeilijke baring hebben gehad en dat het kind met verloskundige hulp  ter wereld is gekomen. Vaak zijn zij te vroeg geboren, te laat geboren of met verloskundige hulp geboren. De interactie tussen de hersenen van de moeder en het kind is een heel complex mechanisme om die baring goed te laten lopen. Het is niet de baring die de eetstoornis veroorzaakt, maar een slecht verlopende baring kan een symptoom zijn van een probleem bij het kind, en waarschuwt dan voor problemen in het ‘later’ functioneren van het kind in volwassenheid. Eigenlijk is de baring een reflectie van de bevruchting en de 9 maanden die je als kind door hebt gebracht in de buik van je moeder. Een moeder die bijvoorbeeld erg gestrest of depressief was tijdens de zwangerschap, of wat anders ergs heeft meegemaakt, maakt meer van het stress hormoon cortisol aan dat kan de hersenontwikkeling van haar kind negatief beïnvloeden.

Waren mijn eetproblemen er al voor dat ik ter wereld kwam vraag ik aan Dick Swaab?

Eigenlijk waren ze er al nog voordat jij in de baarmoeder zat. Het begint al bij de bevruchting, dat noemen ze ook wel genetische aanleg. Tijdens de bevruchting, toen jij gecreëerd werd, had jij 60% kans op boulimia en 50% kans op anorexia. Dus jij kwam al met een veel groter risico om een eetstoornis te ontwikkelen ter wereld. Oftewel de gevoeligheid voor de eetstoornis was er al lang en komt bij de meeste mensen tijdens de pubertijd tevoorschijn, of wanneer er zich een stressvolle of verdrietige situatie voordoet.

Waarom krijgen de meeste mensen een eetstoornis in de pubertijd vraag ik aan Dick Swaab?

Veel hersenziektes ontstaan in de pubertijd en dat komt omdat de geslachtshormonen een grote verandering teweegbrengt in het functioneren van het brein. Iedere hersenstructuur die je bekijkt staat onder invloed van de geslachtshormonen. Juist die geslachtshormonen stijgen in de pubertijd en dan moet je leren omgaan met een totaal ander functionerend brein. Pas dan komen de problemen in de hersenontwikkeling naar boven. Bijvoorbeeld Schizofrenie. Die piekt in de adolescentie (de jong volwassenheid), maar voor 80% is het een genetische ziekte. Het brein wordt door de geslachtshormonen in de pubertijd zo onder druk gezet dat dan pas voor het eerst de symptomen van de stoornis zichtbaar worden

|| Blozen verraadt iets over onszelf dat we eigenlijk liever voor onszelf zouden houden,
zoals schaamte of verlegenheid - Frans de Waal, hoogleraar Psychologie ||

In welk stukje van de hersenen ontstaat de eetstoornis vraag ik aan Dick Swaab?

Het hele probleem ontstaat in de Hypothalamus en dat is een gebied dat belangrijk is bij de overleving van het individu en het voortbestaan van onze soort.

Dus alles wat met eten, drinken en voortplanting te maken heeft wordt daar gereguleerd vraag ik aan Dick Swaab?

En daar zit nou juist het probleem, maar wat dat probleem exact is, dat weten we nog niet. Mijn idee  daarover is dat het een auto-immuumziekte is. Dat betekent dat je antistoffen maakt tegen stoffen die verantwoordelijk zijn voor de prikkeloverdracht in de hypothalamus. Mensen met anorexia en boulimia hebben inderdaad zulke  antistoffen (eiwitten) in hun bloed, en zulke antilichamen kunnen de prikkeloverdracht in de hypothalamus verstoren.  En dat zou ook verklaren waarom het meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, want vrouwen hebben meer kans op auto-imuumziektes.

|| Bij een auto-immuunziekte valt je lichaam zichzelf aan en ben je dus eigenlijk je eigen ziekteverwekker. Auto-immuunziektes ontstaan wanneer het immuunsysteem, bedoelt om ongewenste gasten te weren, lichaamseigen weefsel voor vreemd aanziet. Je lichaam denkt dat het te maken heeft met vijanden en schakelt dus het afweersysteem in. Het immuunsysteem gaat aan de slag om antistoffen tegen deze cellen en stoffen te vormen. Je wordt dus ziek, omdat het lichaam je probeert te beschermen tegen jezelf ||

Kun je er echt, maar dan ook echt vanaf komen vraagt Dick Swaab aan mij?

|De meeste mensen blijven namelijk heel erg veel aan eten denken! Wat moet ik nemen? Hoeveel? Wat mag ik nemen? Wat is gezond? Ondanks dat de echte destructieve kant van de eetstoornis verdwenen is blijft de eetstoornis altijd latent aanwezig zegt Dick Swaab tegen mij.

Is dat werkelijk zo vroeg ik mij af én mag je het dan nog een eetstoornis noemen?

Natuurlijk denk ik veel aan eten vertel ik Dick eerlijk. Eten is hartstikke lekker! Zoals u zelf zegt hoort het bij de eerste levensbehoefte, maar in hoeverre doe ik mijzelf echt schade aan met die gedachte over eten? Calorieën tellen heb ik vaarwel gezegd tezamen met het schuldgevoel van het hebben van een volle buik. Pech denk ik dan! Ik kan de energie goed gebruiken! Ik ben mij wel enorm bewust over wat gezond is en wat niet. Ik eet altijd waar ik zin in heb. Rode wijn en stokbrood met franse kaas behoort ook niet meer tot het ‘verboden’ voedsel. Dat geldt eveneens voor pizza en pasta, maarja, dat kan ook niet anders met een Italiaanse vriend.

Ik weet wat het is om een eetstoornis te hebben. Dat je continue aan eten denkt en tegelijkertijd de angst hebt om te eten, om dik te worden, om uit eten te gaan met vrienden, dat je in een sociaal isolement terecht raakt, dat je moet overgeven, dat je niet mag eten, dat je elke dag moet sporten, dat je eigenlijk altijd op je tenen loopt, bang en depressief bent, soms niet meer wakker wilt worden en dat je je soms op eenzame momenten afvraagt waarom je überhaupt nog leeft! Dat is een eetstoornis!

Je maakt een algemeen punt zegt Dick Swaab  "De grens tussen een psychiatrische stoornis en ‘normaal gedrag’ is moeilijk te trekken. Maar als je er goed mee kunt functioneren noem je het geen stoornis meer". 

Wanneer voelde jij je het beste vroeg Dick Swaab aan mij? 

In de zomermaanden of in de winter voegt Dick Swaab er aan toe. “Geen idee eigenlijk” antwoordde ik. Dick Swaab vertelde mij vervolgens dat uit onderzoek bleek dat er sprake is van een enorme seizoensfluctuatie. In de winter hebben mensen het vaak zwaarder en zo zie je dat mensen met boulimia vaker overgeven, eetbuien hebben en zich ook depressiever voelen. Ditzelfde geldt voor mensen met anorexia en binge eating. Dit heeft te maken met het feit dat er in de zomer maanden zomermaanden veel zonlicht is en dat er in de winter veel minder licht is. Hierdoor ontstaan er ook stemmingswisselingen. Licht heeft invloed op heel veel dingen, op de stoelgang en onder andere ook je eetgedrag. Dus vaker naar buiten gaan is goed voor je!

Wat is volgens u goed voor het herstel vraag ik aan Dick Swaab?

- Cognitieve aanpak, specialistische ondersteuning en familie therapie.
- Licht Therapie (Wandelen in de buitenlucht )
- Voeding (Mindfulness eten)
- Experimenteel: Diepte elektrode (er zijn nog geen gecontroleerde trials -testen- gedaan)
- Experimenteel: Magnetische stimulatie van de prefrontale cortex (er zijn nog geen gecontroleerde trials -testen- gedaan)

Is er een link tussen depressie en eetstoornissen vraag ik aan Dick Swaab? 

Ik had veel last van stemmingswisselingen tijdens mijn eetstoornis vertel ik Dick Swaab. Dat is ook niet gek zegt hij want je vindt overlap met depressie, stemmingswisselingen en eetstoornissen, maar ook met borderline en met vele andere psychiatrische diagnoses. Zo is er ook een bekende link tussen boulimia en alcoholisme. Het gemeenschappelijke is dat je een bepaalde kick nodig hebt om een plezierig gevoel krijgen en dat dat bij sommige mensen niet op de normale manier lukt. Er wordt in normale situaties te weinig dopamine in het beloningssysteem afgegeven om je dat noodzakelijke prettige gevoel te geven. Dus wat doe je dan? Dan ga je op zoek naar gezonde en positieve dingen die dopamine aanmaken! Aha zoals relaxen, normaal sporten, een wandeling maken, schilderen, bungee jumpen en dus niet jezelf destructief behandelen vul ik Dick aan. Ja, zegt Dick: het is belangrijk dat je een interessant en leuk leven heb. Dat maakt de kans dat je terugvalt veel kleiner. Er zullen nog vele dingen gebeuren in je leven die stress en verdriet zullen veroorzaken, waarop het stresshormoon reageert, maar dat betekent niet dat je hoeft terug te vallen in je oude depressie of eetstoornis.

Is een eetstoornis een hersenziekte of een psychische ziekte vraag ik aan Dick Swaab?

In mijn belevenis zijn onze functionerende  hersenen en de psyche, of de geest, hetzelfde. Dat geeft nog steeds weerstand bij sommige  mensen. Ze zeggen: maar we zijn toch meer dan ons brein? We moeten toch ook met ons gevoel naar dingen kijken. Nonsens. Mijn motivatie om het boek “Wij zijn ons brein” te schrijven was dat ik iets aan het taboe over hersenziektes wilde doen. Bovendien staat er heel veel onzin over hersenziektes op internet, daarom heb ik bewust een boek geschreven wat voor het grote publiek gemakkelijk te lezen is.

Sommige mensen zeggen dat we niet leven vanuit ons hoofd, maar vanuit het hart. Is er volgens u een verschil tussen het hart en het hoofd?

Alles ontstaat eigenlijk in het brein en je hart is slechts een pomp die het bloed rondpompt en die wordt ook aangestuurd vanuit het brein. Als we opgewonden zijn wordt ons hart harder aangestuurd om te kunnen vechten of vluchten. Ook de emoties ontstaan in het brein, want als je verdrietig bent dan gaat het autonome zenuwstelsel anders werken en krijg je bijvoorbeeld buikpijn én als je gestrest bent dan krijg je rug- of hoofdpijn.

Heeft u nog een tip voor mensen met eetstoornissen meneer Swaab?

“Schaam je niet! Je komt nu eenmaal ter wereld met bepaalde eigenschappen, mogelijkheden en ook bepaalde beperkingen en kwetsbaarheden. Houd het niet verborgen, want dan krijg je ook niet de steun die je nodig hebt om beter te worden!”

Tot slot wil ik nog een iets van u weten meneer Swaab. Hoe traint u uw hersenen? Maakt u weleens een sudoku spelletje? 

Nee, maar ik doe hersenonderzoek en daar is iedere dag wel iets nieuws in te beleven. Door mijn onderzoek zorg ik voor nieuwe prikkels. Het maken van een sudoko spelletje helpt eerlijk gezegd niet. Je wordt wel beter in Sudoku in de loop van de tijd, maar je wordt er niet slimmer van wat betreft andere functies.

Wat was het meest verbazingwekkende wat u heeft ontdekt tijdens uw onderzoek?

Tijdens het onderzoek wat ik de afgelopen jaren heb mogen doen viel ik van de ene verbazing in de andere. Mensen die hun prima functionerende been wilde laten amputeren, omdat ze het gevoel hadden dat dit been niet bij hun lichaam zou horen. Het lichaamsschema is ook verkeerd tot ontwikkeling gekomen in hun hersenen. Of mensen die geboren waren in het verkeerde geslacht en van geslacht wilde veranderen. Deze mensen bleken om mannelijke structuren in vrouwelijke hersenen te hebben en omgekeerd.

Wat wilt u nog meer doen of ervaren in dit leven?

Ik wil graag nog meer onderzoek doen naar de aller-vroegste veranderingen, op moleculair niveau, voor de ziekte van alzheimer. En we zijn bezig met de moleculaire veranderingen bij depressie en suïcide. Bij suïcide zie je chemische veranderingen in het voorste gedeelte van het brein en dat geeft ideeën over mogelijke behandelingen.

LEES OOK DE ANDER INTERVIEWS:

- Greta Noordenbos: Psycholoog op het gebied van eetstoornissen beantwoord: Wat er nodig is om te herstellen? 
- Cees Boerhout: Psychomotoren therapeut beantwoord: Hoe belangrijk is PMT in het herstel bij eetstoornissen? 
- Ron Meijering: Oprichter van twee online platforms voor jongens met eetstoornissen. 
- Scarlet Hemkes: Oprichter van Proud2bme; een online platform waar meiden/jongens/naasten terecht kunnen.